Winorośle i winogrona Dolnoslonzoka - część 1

[Dolnoslonzok]

Z racji tego, że dzisiaj wysyłam partię sztobrów dla winogrodnika zainteresowanego materiałem z mojego domniemanego Oberlin Noir z Brzegu wykonałem wczoraj cięcie krzewów tego kultywaru. Cięcie docelowe wykonamy na przełomie lutego i marca. Cięciu krzewów sprzyjała wczoraj pogoda, ale i odpowiednia faza Księżyca, którymi kieruję się w uprawie. Pierwsze dwa zdjęcia to głowa wirtemberska na trzy ramiona. Kolejne dwa to stare frankońskie metody dwupienne, które jeszcze w XIX w. były popularne w regionie zielonogórskim.

[Dolnoslonzok]

Postanowiłem napisać tekst w oparciu o francuskie materiały opisujące rolę drzew w uprawie winorośli, a firmowane nie tylko przez organizacje ekologiczne, ale i same ministerstwo rolnictwa.
Tytuł opracowania to "Uprawa winorośli wśród drzew owocowych - tradycyjna metoda wracająca do łask".
Drzewa towarzyszące uprawom winorośli znane są od starożytności, jednak tak prowadzona forma wzajemnych zależności została zarzucona wobec rozwoju technologii. W obliczu zmian klimatu wspomina się o niej jako kierunku zrównoważonego rolnictwa i przypomina o korzyściach wynikających z relacji winorośl-drzewo. Drzewa zapewniają klimatyczną i biologiczną ochronę winorośli, poprawiają jakość gleb i ich zdolność do magazynowania wody. Odgrywają one rolę swoistych klimatyzatorów w winnicy. Stanowią również barierę działającą przed wiatrem, co ogranicza stres roślin, wpływając również na zapobieganie wysychaniu gleby. Drzewa powodują tzw. efekt parasolowy, czyli osłaniają przed nadmiernym działaniem promieni słonecznych, co jest szczególnie istotne wobec zachodzących zmian klimatycznych i problemów z gotowaniem gron na krzewach (przypomnijmy problemy z Solarisem w zachodniej Polsce w roku 2019). Spadek opadów i wyższe temperatury prowadzą do wczesnej dojrzałości owoców i wyższej zawartości alkoholu. Obecność drzew w uprawie winorośli pozwoli zatem na utrzymanie terminu lub opóźnienie zbiorów.
Drzewa pełnią również rolę w nawadnianiu winnicy. Rozwinięty system korzeniowy sięga głęboko do warstw wód gruntowych, ale również korzenie rozkładają się w szerokiej, podpowierzchniowej płaszczyźnie siecią cienkich korzeni. Nocą, w okresie zmniejszonego parowania liści, drzewa pompują wodę do wyższych warstw gleby, co nosi miano "pompy hydraulicznej". Pobrana w ten sposób woda rozprowadzana jest siecią cienkich korzeni w płytszych warstwach i oddawana nimi do gleby, co pozwala nawadniać winne krzewy rosnące w otoczeniu drzew. Korzenie pozwalają zatem lepiej magazynować wodę w glebie i zapobiegać erozji. Drzewa i mniejszy areał uprawy winorośli to elementy, które sprzyjają odtworzeniu żyzności, zwiększenia ilości materii organicznej i życia biologicznego gleby, a także przywróceniu dawnych korytarzy ekologicznych. Przywrócenie różnorodności biologicznej to z kolei stworzenie środowiska przyjaznego wzbogaceniu fauny, co pozwala na naturalną walkę ze szkodnikami i ograniczenie na ten cel nakładów finansowych. Zastosowanie zadrzewień ma swoje ekonomiczne, biologiczne i ekologiczne uzasadnienie. Ekologiczne, ponieważ poprzez sprzyjanie rozwojowi środowiska naturalnego w oparciu o ekologię buduje się nowy, pozytywny wizerunek winnicy, co jest znaczące w sytuacji, gdy klient szuka win regionalnych wytwarzanych w uprawach ekologicznych właśnie.

[Dolnoslonzok]

Dzisiaj 22 stycznia, czyli dzień św. Vincenta, patrona winiarzy (wiadomo, że winiarze lubiący dobrze wypić mieli i mają kilku patronów: m.in. św. Vincenta, św. Michała, św. Urbana i św. Marcina ;) ). Wszystkim winiarzom życzymy udanego sezonu 2020.
P.S.
A jeżeli już o Vincencie patronie winiarzy, a wino wiąże się nierozerwalnie z historią i tradycją winiarską, zatem trzeba tu wspomnieć o naszych tradycjach winiarskich Brzegu i Ziemi Brzeskiej. Imieniem Vincent podpisał się mianowicie członek magistratu Lewina Brzeskiego wybranego 25 lutego 1809 r.. Jak wspomina o tym Kochler w " Geschichte der Stadt Loewen" (wyd. 1933 r.), Vincent był winiarzem i właścicielem winiarni. Czy imię winzera jest zatem nawiązaniem do imienia patrona i stanowi o tym, że jego rodzina miała tradycje winiarskie? Możemy tak przypuszczać. Pisałem wielokrotnie o naszej Ziemi Brzeskiej, na której uprawa winnej latorośli sięgała od wieku XIII/XIV do pierwszych dziesięcioleci wieku XIX (podobnie jak w Brandenburgii, Nowej Marchii). Jeszcze na przełomie wieku XVIII i XIX Śląsk podzielony był na cztery okręgi winiarskie. I. okręg stanowiła Zielona góra z okolicznymi terenami, a czwarty, tzw. brzeski stanowiły powiaty: Brzeg, Oława, Niemodlin i Opole. Lokalne, podbrzeskie winnice odtwarzają zatem tradycje winiarskie Ziemi Brzeskiej.

[Dolnoslonzok]

Sezon tuż, tuż, a termin ciecia winorośli już nagli(część upraw została już przycieta), zatem przedstawiam Wam moje krótkie opracowanie na podstawie francuskich informacji dostępnych w internecie, a dotyczących formy prowadzenia winorośli gobelet (kielich). Zaznaczam, ze nie jest to tekst fachowy, a wolne tłumaczenie poparte własnym doświadczeniem w mojej uprawie, gdzie stosuję właśnie gobelet.
Forma gobelet (kielich)
Interesująca nas metoda prowadzenia winorośli sięga swoją historią czasów rzymskich. Do dzisiaj jest popularną formą prowadzenia krzewów w Hiszpanii i Francji. Gobelet oznacza kielich z racji nieodpartego podobieństwa uformowanego krzewu do kielicha właśnie, co widać na załączonych ilustracji i zdjęciu. Prowadzenie krzewu wg tej formy zakłada stosowanie od dwóch do pięciu ramion, z których wyrastają po dwie latorośle. Młody krzew wyprowadzamy w pierwszym roku na jedną latorośl. W przypadku kielicha na pniu 50-60 cm z czterema ramionami tniemy w drugim roku za trzecim lub piątym pąkiem (zależnie od długości między pąkami). Każdego roku usuwamy wszystko, co wyrasta poniżej miejsca krzewienia. Jedna szkoła nakazuje usuwać w trzecim roku dwa górne pędy, a zostawiać trzy, cztery poniżej, natomiast druga szkoła mówi, że usuwając wszystkie pąki na pniu w drugim roku, pozostawiamy jeden, dwa, które staną się węzłem krzewienia. Winorośl każdego roku tniemy na przedwiośniu (cięcie zimowe), zostawiając po dwa pąki na ramieniu. Ważne jest, by nie dążyć do szybkiego przyrostu ramion, stąd istotne jest cierpliwe, coroczne ich wydłużanie cięciem na dwa pąki i budowanie starego drewna, właściwej średnicy pnia oraz ramion, by zapewnić transport substancji odżywczych.
Wbrew pozorom kielich nie jest formowany w celu łatwego okopania krzewu na zimę, co można wnioskować w przypadku niskiego prowadzenia winorośli bez pnia z miejscem krzewienia na linii gruntu. Takie prowadzenie krzewu ma całkiem inne przeznaczenie. Zaletą jest tu przede wszystkim wykorzystanie ciepła oddawanego przez glebę, co jest popularne w śródziemnomorskich rejonach uprawy winorośli, w regionach narażonych na niedobory wody. W przypadku formy z pniem o wysokości 50-60 cm winorośl również korzysta z ciepła ziemi, jednak tu istotne jest odsunięcie gron od linii gruntu, co jest korzystne w przypadku wilgotnych lokalizacji (w których istnieje jednak ryzyko większej presji chorób) i tych trapionych przez przymrozki, gdyż taki sposób prowadzenia winorośli pozwala, by kwiatostany położone były wyżej nad gruntem niż przy formie niskiej. Kielich z rozstawionymi płasko ramionami pozwala zapewnić właściwy ruch powietrza wewnątrz krzewu, a służy temu również usuwanie dolnych liści. Jest to jeden z najbardziej wydajnych fizjologicznie sposobów prowadzenia winorośli. Dzięki rozmieszczeniu ramion kielich wykorzystuje w pełni fotosyntezę i transpirację, ponieważ masa zielona wystawiona jest na działanie promieni słonecznych w zakresie 360 stopni, co również pozwala na bardziej efektywne doświetlenie gron.
Mam nadzieję, że sposób prowadzenia winorośli w formę kielicha przedstawiłem dość klarownie, a niektórzy z Was będą zainteresowani w jej zastosowaniu w prowadzeniu swoich winorośli.
Zdjęcie : mój krzew Chardonnay. Ilustracja za: jardinier.pro.com

[Dolnoslonzok]

Wczoraj przyciąłem kilka krzewów w uprawie kolekcjonerskiej:

Triumf z Anglii Triumf z Estonii
Mueller-Thorgau
W tej części uprawy przy domku ogrodniczym rosną jeszcze Triumf Alzacji, Juliamsrebe oraz Gouis Blanc (trzy krzewy tej starej odmiany mam również w części historycznej) oraz przedwojenny Tauberschwarz spod Zielonej Góry. Krzewy będę tu prowadzić jednak w formie łukowej (archet, ganzbogen), która popularna była w Europie Środkowej w dawnych wiekach (XV-XVII). Zamierzam tą metodą prowadzić Elblingi, które dosadzam wiosną i w przyszłości stare środkowoeuropejskie odmiany: Rieslingi, Silvanery i Veltlinery). O formie łukowej napiszę parę zdań wkrótce.
Jutro cięcie lokalnych klonów Chasselas i Chasselas ze szkółek w części przerobowej. Księżyc sprzyja.

[jokaer]

Ja też utrzymuję tę formę na większości krzewów, ale od ub roku zdecydowanie podnoszę w górę,
żeby jednak owoce nie były blisko ziemi. Szczególnie Muscaris był za nisko i na dokładkę on nisko na pędach owocuje.

[Dolnoslonzok]

Jolu, ale forma łukowa to pień o długości 1,5-2m, gdzie owoce wiszą na ca. 50-60 cm i w górę. Dlatego jest formą przewiewną, ale i pozwalającą odsunąć owoce od ziemi.

[jokaer]

Piotrze, powinnam uściślić swoją powyższą wypowiedź.

Ja głównie prowadzę winorośle w formie gobelet.
I była za niska. Podnoszę sukcesywnie " rogi" w górę.

[Dolnoslonzok]

Piotrze, powinnam uściślić swoją powyższą wypowiedź.

Ja głównie prowadzę winorośle w formie gobelet.
I była za niska. Podnoszę sukcesywnie " rogi" w górę.

Aha, a to dobrze. Ja stosuję gobelet w formie niskiej i wysokiej na pniu ca. 50-60 cm. Przerobówka Chasselas będzie jednak tylko gobelet na pniu 50-60 cm.
A tak w ogóle, to miło mi. Michał jestem.

[jurek16a]

Też myślałem że Piotr jesteś

[garom]

Stawiam na to,że Michał może mieć na drugie (ewentualnie trzecie) Piotr, bo kto mu zabroni... .

[garom]

Tylko nie wiadomo czy w ogóle Michał ma kolejne imiona...

[Dolnoslonzok]

Stawiam na to,że Michał może mieć na drugie (ewentualnie trzecie) Piotr, bo kto mu zabroni... .

Tylko nie wiadomo czy w ogóle Michał ma kolejne imiona...

Też myślałem że Piotr jesteś

Rozwiewam wątpliwości Kolegów.
Na imię mam Michał, na drugie Jakub. W mojej rodzinie ze strony ojca, czyli w zachodniej Wielkopolsce, imiona Michał i Jakub przewijają się od ponad 200 lat, co prześledziłem w dokumentach archiwalnych ( mój pradziadek Michał leży na cmentarzu w Brzegu). Ponadto ojciec miał również to na względzie, że miał dobrego przyjaciela z podbrzeskiego Lewina Brzeskiego o imieniu Michał, stąd w dwójnasób uważał, że ...Michały to fajne chłopaki. ;) A na trzecie, z racji bierzmowania i bonapartyzmu mam Napoleon.
I wszystko jasne.

[garom]

No to gratuluję tak wyśmienitego doboru imion. Imię Piotr pozostaje więc jako rezerwowe.

[Dolnoslonzok]

Aha.

-- 13 lut 2020, o 12:11 --

Ogłoszenie grzecznościowe:

Pan prof. Jerzy Lisek i inni pracownicy Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach serdecznie zapraszają na kolejną edycję Warsztatów pt. ?Winnica od podstaw ? kolekcja odmian, formowanie i cięcie winorośli? w czwartek 12 marca 2020 r.
Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice, ul. Pomologiczna 18 (sala nr 136, I piętro), Sad Pomologiczny lub w przypadku złej pogody tunel z doświadczeniami przy ul. Pomologicznej 13.
Program
10.00?10.15 Powitanie uczestników i otwarcie warsztatów
10.15 ?10.30 Kolekcje roślin sadowniczych w Skierniewicach ? miejsce zachowania bioróżnorodności dla przyszłych pokoleń ? dr hab. Mirosław Sitarek
10.30?11.15 Kolekcja winorośli Instytutu Ogrodnictwa ? cele i metody badań oraz wyniki uzyskane w latach 2018-2019, ze szczególnym uwzględnieniem wrażliwości odmian na niską temperaturę i choroby grzybowe ? dr hab. Jerzy Lisek, prof. IO
11.15 ?11.30 Pytania i dyskusja z zakresu tematyki dotyczącej zasobów genowych
11.30?12.00 Problematyka związana z regulowaniem owocowania drzew sadowniczych ?przerzedzanie kwiatów i zawiązków owocowych ? dr Zbigniew Buler
12.00?12.45 Technologia uprawy winorośli uwzględniająca specyficzną reakcję genotypu (odmiany) na zmieniające się warunki środowiska. Wybrane sposoby cięcia i formowania winorośli ?dr hab. Jerzy Lisek, prof. IO
13.30?14.00 Przerwa i czas na przejazd (przejście) do kwater doświadczalnych
14.00 ?14.45 Praktyczny pokaz cięcia ? dr hab. Jerzy Lisek, prof. IO
14.45 ?15.00 Pytania i dyskusja
Udział w spotkaniu jest bezpłatny.

Zgłoszenia proszę na pw.